Arangkada for March 15, 2006

 

WA PA MATUMAN

 

Si Tata Cinco-Sy, area manager sa ABS-CBN Broadcasting Corporation sa Sugbo ug Central Visayas, nagsud-ong sa nagbuntaog nga mga sinakong bugas ug mga sinina, kinartong sardinas ug noodles ug ubang pagkaon nga gipabaha sa nagpakabana nga mga Sugbuanon sa among broadcast complex sa Jagobiao, Mandaue City alang sa mga biktima sa bangis nga pagdahili sa bukid sa Kan-abag nga hingpit nga nitabon sa tibuok barangay Guinsaugon sa St. Bernard, Southern Leyte, nakahunahuna nga ang mga tinun-an nga nailo di lang sa ilang mga ginikanan kon dili apil na sa ilang yutang natawhan nagkinahanglan og labaw pa sa relief goods.

Ang iyang sugyot paghatag og scholarship alang sa mga tinun-an sa Guinsaugon gidasonan dayon nilang Chairman Edward Abad sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) ug Cebu City Councilor Gerardo Carillo atol sa tigom pagplano sa Radiothon sa tanang estasyon sa radyo ug telebisyon sa Sugbo alang sa Southern Leyte.   Madasigon sang gipaluyohan ang scholarship sa kadagkoan sa Junior Chamber International (JCI) Central Visayas kinsa nibukas dayon og bank account sa PhilAmBank alang sa cash donations sa tibuok adlaw nga Radiothon sa Fuente Osmena niadtong Pebrero 20.

-o0o-

        Apan gisugat ang mga tigpasiugda sa dakong babag.  Unsaon pag-ila ang mga tinun-an sa Guinsaugon nga nagtungha sa Sugbo.   Sa wa pa mi mahugno sa kakuti sa gimbuhaton, giluwas ming Barangay Kapitan Joel Garganera sa Tinago, Cebu City.  Ginamit ang iyang mga kadugo ug kasuod sa lokal nga mga opisyal sa St. Bernard, paspas nga nakuha ni Garganera ang lista sa mga tinun-an nga gipamatud-an ni Mayor Maria Lim ug sa DSWD.  Maong ang sugyot ni Ma'am Tata nakabuylo dayon.

        Ang DYAB Abante Bisaya nakatigom nag kapin sa P100,000 gikan sa mga Sugbuanon nga nihatag og gikan sa P2 ngadto sa P20,000.  Kabahin sa pondo nahatag na sa 15 ka mga tinun-an pagbayad sa ilang boarding houses, pagkaon, plitehan og mga panginahanglan sa eskuylahan sa mga buwan sa Pebrero ug Marso.

-o0o-

        Ang KBP-JCI Radiothon ug ang konsiyerto sa labing inilang mga banda sa Sugbo nga gipangulohan ni Angela Calina maoy nakatigom sa labing dakong kantidad, kapin sa P600,000.  Apan bisan sa paglibre sa mga eskuylahan sa matrikula sa mga tinun-an, dako pang kuwang paglahutay pagtubag sa batakang gasto sa mga tinun-an sa mosunod nga upat ngadto sa lima ka tuig.

        Maong ang Ramon Aboitiz Foundation Inc. (RAFI), nga maoy gipalihug pagduma sa progama, nagpakitabang sa ubang manggihatagong mga indibiduwal ug mga institusyon.   Si RAFI Executive Director Dominica Chua nitataw nga angayng patunghaon di lang ang 15 ka tinun-an kon dili hasta nang gatosan ka tinun-an sa high school sa Guinsaugon nga mahimong anhi sab motungha sa Sugbo.

        Ang ideya ni Ma'am Tata, samtang nilambo na, wa pa hingpit nga matuman.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for March 14, 2006

 

          LUNSAYNG TABANG

Ang tanang institusyon nga motabang sa pagtungha sa mga tinun-an sa Guinsaugon hangtod nga makatiwas sa ilang mga kurso sa mga unibersidad dinhi sa Sugbo pormal nang mopirma og kauyonan nga maglatid sa ilang mga obligasyon atol sa Kapamilya Media Forum sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable karong Biyernes, Marso 17, sa SM City Entertainment Plaza.

Ang draft sa memorandum of agreement (MOA) giapod-apod na sa Ramon Aboitiz Foundation Inc. (RAFI), nga maoy gipalihug nga magsilbing tagduma sa tanang pondo nga makolekta alang sa mga tinun-an ug tigpatuman sa scholarship program sa mosunod nga upat ngadto sa lima ka tuig, aron masubli sa mga institusyon. Gikatakdang hingpiton ang mga probisyon sa MOA atol sa tigom sa tanang mga tigpasiugda karong Miyerkules aron maandam na sa pinirmahay sa Biyernes.

-o0o-

Apil sa mga institusyon nga mopirma sa MOA mao ang Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP), Cebu City government, Junior Chamber International (JCI) Central Visayas ug ABS-CBN Broadcasting Corporation. Gidapit sab nga mosalmot sa pinirmahay ang kadagkoan sa mga tulunghaan nga manggihatagong nilibre sa matrikula sa mga tinun-an, ang University of the Visayas (UV), University of Cebu (UC), Southwestern University (SWU), Cebu Doctor's University (CDU), University of San Carlos (USC) ug Besavilla Engineering Review Center.

Gipaabot nga manambong sab ang mga indibiduwal nga labing unang nitubag sa panawagan sa DYAB Abante Bisaya alang sa hingpit nga scholarship sa mga tinun-an: Silang Gloria Suma (nga andam mosagop sa usa ka tinun-an), Cebu City Councilor Nestor Archival, Atty. Ramsey Quijano, Edwin Minerva ug ubang nagpakabanang Sugbuanon nga nihangyo nga di ipaila.

-o0o-

Mosaksi sa pinirmahay ang 15 ka mga tinun-an sa Guinsaugon, apil nang tulo nga mogradwar na karong buwana. Samtang libre nang ilang matrikula, dako pa ang kuwang sa gasto sa ilang pagkaon, plitehan ug ubang panginahanglan sa mosunod nga upat ngadto sa lima ka tuig. Ang labing dakong donasyon, ang kapin sa P600,000 nga natigom sa radiothon sa KBP ug JCI itunol na sab ngadto sa RAFI karong Biyernes.

Ang kabahin sa kapin sa P100,000 nga nahipos sa "Sagop Kapamilya Campaign" sa DYAB Abante Bisaya ug ABS-CBN Cebu nahatag na ngadto sa mga tinun-an alang sa ilang abangan sa boarding houses, pagkaon, plitehan ug ubang panginahanglan sa mga buwan sa Pebrero ug Marso.

Si UV President Eduardo Gullas, subay sa kampanyang "Bunga sa Gugma", nipirma na sa kauyonan pagpatiwas sa walo nila ka tinun-an nga taga Guinsaugon. Atol sa ika-101 nga sumad sa adlawng natawhan sa iyang inahang si Josefina "Inday Pining" Gullas, ang kongresista nipasalig pagahin og P5,000 matag tinun-an matag tuig tingtungha hangtod nga mahuman sa ilang tagsatagsa ka kurso. [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for March 13, 2006

 

       BAKAK NI GLO

 

       Human gibisto sa lokal nga mga opisyal sa St. Bernard ug sa Southern Leyte nga P6 milyones ray donasyon nga ilang nadawat—P3M sa lungsod ug P3M sa lalawigan—angayng mohatag na og husay ang nagkalainlaing mga ahensiya sa gobyerno ug pribadong mga organisasyon nga giwarawara sa tibuok kalibotan ang "minilyon" ka pesos nilang hinabang alang sa mga biktima sa katalagman.   Apil na ini ang pipila ka local government units sa Sugbo nga mapagarbuhong nipahibawo nga kuwarta ang ilang ihatag sa Southern Leyte kay ang lokal nga mga opisyal ang labing nahibawo unsay gikinahanglan sa mga biktima.

       Gihatag ba gyod nilang kuwarta o kutob lang sa pagarpar?   Ang kahugpongan sa labing dagkong mga magpapatigayon nga gipangulohan ni Lucio Tan nipahibawo nga nakahatag nag P20 milyones.  Apan dihang gisubay ni Bise Gobernador Mike Maamo sa Southern Leyte nahibaw-an nga P2 milyones nga balor sa relief goods ray nadawat sa mga biktima.  Ang P18 milyones gigasto diay sa ayroplano, hotels ug pagkaon sa pagbiyahe paingon sa St. Bernard ug balik sa luho nilang mga buhatan sa Metro Manila.

-o0o-

       Ang pagkadugmok sa nasakpan nga labing uwahing plano sa pagpukan sa pamunoan ni Pres. Arroyo, nga nisunod sa pagkabasura sa impeachment complaints ug sa giisnab nga mga awhag sa people power, di gihapon makahatag og maayong kinatulgan alang sa mga nagtungkawo sa Malakanyang.   Mahilom lang ang mga protesta kon matubag nang gamot nga hinungdan sa lapad nga pagduda sa kaligdong sa nasudnong liderato.

       Ang pagdumili ni Pres. Arroyo pagpatin-aw ngadto sa katawhan sa iyang pakigsulti ni kanhi Comelec commissioner Virgilio Garcillano sud sa 15 ka higayon atol sa iskutenyo sa eleksiyon sa 2004 maoy labing lig-ong garantiya nga di siyang katiwas sa iyang termino hangtod sa 2010.   Mao ni mokumbinser di lang sa mga sundawo ug mga obispo kon dili hasta na sa ubang nangiyugpos nga mga sektor sa katilingban nga bahala nag way takos nga ikapuli di mahimong tubagon lag pamakak ang usa sa labing dakong politikanhong eskandalo sa kasaysayan sa nasud.

-o0o-

       Ang iresponsableng pagpakatap sa text messages nga nagpasidaan sa mga pag-ulbo sa bulkan, paghubas sa dagat, tsunami ug pagdahili sa mga bungtod maoy pahinumdom sa katakos ning modernong teknolohiya sa komunikasyon pagpaukyab sa katawhan.   May mga tilimad-on nga ang mga nagpataka lag forward sa text messages gigamit sa mga tawong mas malisyuso og tuyo.

       May mga pamilya nang nagplano pagbakwet gikan sa isla sa Olango bisan sa pasalig sa Pagasa ug Phivolcs nga binuang ang nagkasungi nga mga pasidaan sa tsunami ug paghubas sa dagat.   Dunay pagduda nga ang panghadlok gipasiugdahan sa mga negosyante nga nagplanong makabarato sa pagpalit og mga luna alang sa ilang tukurong mga negosyo sa Olango.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for March 12, 2006

 

            P2M NGA PONDO

 

            Dugang hinabang ang nadawat sa mga paningkamot pagtigom og igong kuwarta alang sa edukasyon sa mga tinun-an sa Guinsaugon, St. Bernard, Southern Leyte nga nia mag-eskuyla sa Sugbo.  Ang Grains Retailers Confederation (Grecon) pinaagi sa ilang Sugbuanong nasudnong presidente, Teresa Alegado, nitunol ngadto sa DYAB Abante Bisaya ug ABS-CBN Cebu og P10,000 nga tseke alang sa mga tinun-an.   Si Nonoy Tirol ug ubang mga tigpasiugda Rajah Park Hotel Poker Tournament nga himoon na karong Biyernes nisaad sa pagtampo sa kita sa torneyo ngadto sa scholarship fund.

            Ang University of the Visayas (UV), nga maoy tulunghaan sa pito sa 15 ka nailo nga mga tinun-an, pormal nang mopirma sa kauyonan pag-abaga sa minilyon ka pesos nga gasto sa matrikula ug dormitoryo sa mga tinun-an hangtod nga makatiwas sa ilang mga kurso.   Himoon ni human sa Santos nga Misa sa UV main campus karong Lunes, Marso 13, pagtimaan sa ika-101 nga sumad sa adlawng natawhan ni Doña Josefina Gullas.

-o0o-

            Ang Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP), Cebu City government ug Junior Chamber International (JCI) Central Visayas pormal na sang motunol sa kapin sa P600,000 nga natigom sa tibuok adlaw nga Radiothon nga giapilan sa mga estasyon sa radyo ug telebisyon sa Sugbo niadtong Pebrero 20 ug konsiyerto sa labing inilang mga banda sa Sugbo niadtong Pebrero 23.   Ang kantidad maoy labing dako nga tampo alang sa scholarship fund.

            Si Cebu City Councilor Gerardo Carillo nisaad pag-awhag sa Cebu City Council pagahin og P300,000, samtang ang Kapitolyo nipasalig paghatag sa kapin sa P200,000 nga sobra sa P1 milyon nga donasyon gikan sa Bigfoot International, alang sa mga tinun-an.   Ubang pribadong mga institusyon nagtuon na sab sa kahigayonan nga motampo sila sa gikinahanglan pondo.

            Si Dominica Chua sa Ramon Aboitiz Foundation Inc. nga maoy gipalihug pag-umol sa mga lagda sa scholarship ug pagduma sa pondo nisugyot nga buksan ang kampanya sa tanang matinabangon nga mga indibiduwal ug mga organisasyon samtang iyang giandam ang mga dokumento nga papirmahan sa tanang nisaad pag-abaga sa edukasyon sa mga bata.

-o0o-

            Gawas sa UV, nisaad na sab paglibre sa matrikula sa mga tinun-an ang University of Cebu (tulo ka tinun-an), Southwestern University (duha), University of San Carlos (usa), Cebu Doctor's University (usa) ug Besavilla Engineering Review Center (usa).   Sa ato pa, ang nahibiling kolektahunon sa mga tigpasiugda mao ang bayranan sa dormitoryo (gawas sa pito ka tinun-an nga gilibre na sa UV), pagkaon, plitehan, mga libro ug ubang gastohan.

            Sa kuwentada nilang Barbara Cabo ug ubang taga bangko nga sakop sa JCI, gikinahanglan ang dul-an sa P2 milyones ang gikinahanglan.   Dako pag kuwang ang among natigom bisan kon mohatag ang tanang nisaad.  Maong sa makausa pa, bisan di takos, mangahas na sab mi pagpanuktok sa imong maaghop nga kasingkasing.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for March 9, 2006

 

      HAING HINABANG?

Gitunol na sa kadagkoan sa ABS-CBN Broadcasting Corp. ang pasiunang hinabang ngadto sa mga tinun-an sa Guinsaugon, St. Bernard, Southern Leyte nga nia mag-eskuyla sa Sugbo. Ang dul-an sa P100,000 nahipos sa DYAB Abante Bisaya sud lang sa tulo ka adlaw gikan sa Sugbuanong mga indibiduwal ug mga kompaniya nga naluoy sa mga tinun-an nga nailo sa ilang mga ginikanan ug mga igsoon tungod sa pagdahili sa kabahin sa bukid sa Kan-abag nga sa usa lang ka pamilok nitabon di lang sa ilang kabalayan kon dili apil na sa tibuok nilang barangay.

Ang hinabang maoy motubag sa labing dinaliang mga panginahanglan sa 15 ka tinun-an, sama sa ilang pagkaon, abang sa boarding houses, plitehan, mga bayranan sa gradwasyon (alang sa tulo) ug ubang kalihokan pagtapos sa semestre (alang sa nahibiling 12). Kini samtang gihingpit pang mga lagda sa mas dakong kalihokan pagtigom og mas dakong pondo alang sa scholarship sa kinabag-an nila sa mosunod nga upat ka tuig.

-o0o-

Ang Ramon Aboitiz Foundation Inc. (RAFI) nakaumol na sa draft sa mga lagda sa scholarship. Sublion ni sa mosunod nga mga adlaw sa ABS-CBN, KBP, JCI Central Visayas, Cebu City government ug ubang mga institusyon nga motabang sa mga tinun-an. Ang mauyonan nilang sistema maoy itanyag ngadto sa mga Sugbuanon sa pagtiwas pagkolekta sa kuwartang mohingpit sa gibanabanang P2 milyones nga gikinahanglan sa mga tinun-an pagtiwas sa ilang mga kurso.

Ang labing dakong panginahanglan sa mga tinun-an—ang ilang matrikula—gipanghinaot nga abagahon na sa ilang mga eskuylahan. Ang labing unang nilibre sa tanang bayranan mao ang University of the Visayas nga dunay pito ka tinun-an. Gani, ang UV nilusad dayon sa kampanyang "Bunga sa Gugma" nga gitumong pagtabang di lang sa mga tinun-an kon dili sa tanang biktima sa katalagman sa Southern Leyte.

Librehon sab sa Cebu Doctor's University ang usa ka tinun-an sa nursing ug sa Besavilla Review Center ang usa ka tinun-an nga mokuha na sa Engineering board exam karong Mayo. Padayon pang nagtuon kon mohatag ba sa samang benepisyo ang University of Cebu nga dunay tulo, Southwestern University, duha, ug University of San Carlos, usa.

-o0o-

Dunay dakong problema ang mga opisyal sa Southern Leyte: Sa binilyon ka pesos nga hinabang nga gisaad sa nagkalainlaing kanasuran ug pribadong kahugpongan, P3 milyones ray nadawat sa St. Bernard. Ang kuwarta igo rang ibayad sa pito ka ektaryang luna nga balhinan sa 800 ka pamilya sa Guinsaugon ug laing unom ka barangay nga nahulga sa dugang pagdahili sa yuta.

Unsa may nahitabo? Nanghambog ba lang ang UN, US ug ubang kanasuran? O, sama sa naandan, nasangit sa luyang burukrasya? O, suma sa gikahadlokan, nisimang sa pribadong mga panudlanan? [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com